EĞİTİMDE YARATICI DRAMA NEDİR? NE DEĞİLDİR?

        Teknoloji çağı olarak adlandırılan çağımızda insanın en önemli sorunlarından biri, her alanda karşısına çıkan hızlı gelişmeler, değişimler karşısında bir birey olarak kendini gerçekleştirebilmek ve gelişmelere ayak uydurabilmekteki güçlüklerdir. Dünya baş döndürücü bir hızla değişirken insanda bu değişim karşısında tek başına kalmaktadır. Bu baş döndürücü gelişmeler, bireyi yalnızlık, iletişimsizlik, çaresizlik yoğun stres ve giderek yabancılaşma gibi sorunlarla karşı karşıya bırakmaktadır. Bu olumsuzluklara karşı en etkili yol ise insanların birbirlerini anlamaya çalışmalarıdır. Oysa Üstün Dökmen ‘in dediği gibi (Dökmen, 2003), anlamadan anlaşılmak, tanışmadan tanımak mümkün değildir. İnsan kendini ne kadar çok bilir ve kendini olduğu gibi ortaya koyarsa spontanlığını ve yaratıcılığını kullanır, karşısındakini anlar, bilir ve kabul eder. Anlaşıldığını hisseden birey rahatlar, huzur bulur. Böylelikle daha az çatışmalı, insan haklarına saygılı demokratik değerlere bağlı bir toplum meydana gelir. Bunun için bilmek, bilmek için eğitim gerekir.

     Eğitimin genel sorumluluğu topluma uyumlu bireyler yetiştirmek ve bireylerin kendi kültürel kimliklerini kazanması, toplumdaki yerlerini almaları ve yaratma güçlerini geliştirebilmek için uygun ortamları hazırlamaktır. Birey bu ortam içerisinde, kendini gerçekleştirmeye yönelik çalışmalar yapabilmeli, kendini ve çevresini tanımalı ve sağlıklı etkileşim süreçlerini yaşayabilmeli, sosyal yeterliğini geliştirebilmelidir.

     Yaratıcı drama, sahip olduğu özellikleri, çok yönlü işlevselliği nedeniyle her türlü öğrenme ortamlarında, sosyal yeterliğin kazanılmasında ve özellikle de yaşantılara dayalı öğrenmeyi gerçekleştirmede etkili olabilecek bir yöntem ve disiplindir (alandır).

     Yaratıcı drama bir grup etkinliğine ve grup üyelerinin yaşantılarına dayalıdır. Drama'nın başlangıç noktası ve drama sürecinin gelişmesi, yaşantılar sonucunda elde edilen birikimlerin işe koşulması ile doğrudan ilgilidir. Drama ortamlarında, toplumsal sorunların çözümünde bir katılımcıların yaşantıları, çağrışımları, anıları, kurgusal bir gerçeklik içerisinde hemen devrededir ve sorunun drama teknikleriyle çözümü onun yaşantılarına büyük ölçüde dayalıdır. Drama yaşantılarında bir katılımcı herhangi bir içeriği, tüm duyularını harekete geçirerek, yani yaşayarak öğrenir. Bir drama yaşantısında birey diğer katılımcılarla birlikte drama liderinin yönlendirmesinde tüm yaşantıların içindedirler, katılımcı gerçek yaşamda devam eden rolüne, kimliğine kendisinin ve grubun yaşantılarından yola çıkarak bir anlamda ayna tutar, çeşitli canlandırmalarla yaşamda olası yeni yollara, ana ve ara sokaklara gider.  Bu haz oyunda olan eğlenceden, özgürce yaratmalardan, öyleymiş gibi yapma özelliklerinden kaynaklanır. Bu açıdan yaratıcı dramanın doğasında bir etkileşim vardır ve bu etkileşim insanın insanla karşılaşmasında ortaya çıkar.

    Yaratıcı Dramanın Genel Amaçları Yaparak ve yaşayarak öğrenme olarak da tanımlanan yaratıcı dramanın genel amaçları:

• Yaratıcılık ve estetik gelişimi sağlama

• Eleştirel düşünme yeteneği geliştirme

• Sosyal gelişim ve birlikte çalışma becerisi geliştirme

• İletişim becerileri geliştirme

• Moral değerleri geliştirme

• Kendini tanıma

• Problem çözme becerilerini geliştirme

• Dil becerilerini geliştirme

• Sanat anlayışı ve ruhunu kazandırmak

• Hayal gücünü geliştirme

• Dinleme becerilerini geliştirme

• Olayları değerlendirme yeteneği kazandırma

• İnsanların diğer insanlar, durumlar ve doğal olaylar hakkındaki gözlemlerini geliştirmek

• Bireylerde, grup planlaması, grupla karar verme, yeni çözümler üretme yeteneği geliştirme

• Empati becerisi geliştirme olarak özetlenebilir.

EĞİTİMDE YARATICI DRAMA NE DEĞİLDİR?

      Günümüzde bu konuyla ilgili yanlış anlaşılmalar ve kavram karmaşası vardır. İlk olarak değinmek gereken konu; yaratıcı drama oyunun özelliklerinden ve gücünden yararlanır ama yaratıcı drama sadece oyun oynamak değildir! Oyun kavramı sadece sürece yardımcı olur ve süreci destekler.

İkinci olarak; yaratıcı drama tiyatro değildir! Bu iki kavram çalışmalarda birbirlerinden yararlanır ama tiyatro sonuç odaklıdır ve oyunculuk becerisine dayanır. Tiyatro süreç sonunda seyircinin karşısına çıkar ve bir tepki bekler. Yaratıcı drama ise sonuç değil süreç odaklıdır. Oyunculuk becerisi ya da yeteneği önemli değildir. Katılımcının süreç içerisinde kaldığı sürece belirlenen kazanımı elde etmesi amaçlanır. Bu süreçte seyirci yoktur.

Üçüncü olarak; yaratıcı drama dramatizasyon değildir! Dramatizasyon, bir hikâyeden, masaldan vb. materyallerden yararlanarak canlandırma, uygulama sürecidir. Yaratıcı drama bu teknikten yararlanır, süreçte bu tekniği kullanır ama sadece dramatizasyon değildir.

Sonuç olarak yaratıcı drama, hayatın içerisinde olan her şeye dair olan bir süreçtir. Yaşayarak ve yaparak öğrenme/geliştirme ilkesine dayandığı için kalıcı ve kaliteli bir öğrenim sağlar. Bu süreç içerisinde katılımcıların deneyimleri onlara birçok şey kazandırır ve öğretir. Günümüzde birçok ülkede, özellikle eğitim alanında bu sürece çok fazla önem verilmektedir. Türkiye'de henüz gelişmekte olan bir alandır.

EMİNE KOÇ

Simep Okul Koordinatörü

Uzaman Drama Eğitmeni

Yaşam Ve Eğitim Koçu

Aile Danışmanı

Meslek Ve Kariyer Danışmanı

Yazar